Przede wszystkim, stypendia dzielimy na te motywacyjne – które przypadają osobom o najlepszych wynikach w nauce oraz te socjalne, które są pomocą dla uczniów pochodzących z uboższych rodzin. Otrzymanie jednego z nich nie wyklucza uzyskania także drugiego. Zasady ich przyznawania zupełnie się od siebie różnią.

Stypendium socjalne albo zasiłek szkolny jest przekazywany uczniom pochodzącym z rodzin, które trwale lub tymczasowo znajdują się w trudnej sytuacji finansowej. Stypendium przysługuje tym dzieciom, w których gospodarstwach domowych dochód miesięczny na jednego członka rodziny nie przekracza kwoty 351zł. W zależności od konkretnej sytuacji, jest ono wydawane, jako częściowe bądź całkowite pokrycie konkretnych kosztów, np. zakupu podręczników lub dojazdu do szkoły.

Niemniej jednak, w niektórych sytuacjach stypendium szkolne może przyjąć formę pieniężną. Wtedy jego wysokość wynosi od 72 do 182zł na miesiąc. Żeby otrzymać świadczenia tego typu, trzeba złożyć stosowny wniosek wraz z zawartymi w nim wyliczeniami dotyczącymi dochodów całej rodziny. Taki dokument przekazuje się wójtowi lub burmistrzowi.

Zasiłek szkolny to świadczenie przyznawane osobom, które tylko okresowo mają problemy finansowe utrudniające naukę w szkole. Podobnie do stypendium szkolnego, może mieć albo postać rzeczową, albo finansową. W odróżnieniu jednak od poprzedniej opcji, zasiłek przyznaje się tylko raz lub kilka razy do roku. Może być dodatkiem do stypendium – jedna pomoc nie wyklucza tu drugiej.

Zasiłek szkolny przyznaje się na wniosek rodziców ucznia. Można starać się o niego maksymalnie do dwóch miesięcy od momentu, w którym wydarzyło się coś, co pogorszyło sytuację materialną rodziny. O warunkach udzielenia pomocy również decyduje tu gmina.

Stypendium za wyniki w nauce, inaczej nazywane motywacyjnym jest udzielane odgórnie, bez składania wniosku. Przyznaje się je za sukcesy odniesione w dziedzinach naukowych bądź sportowych. Mogą być przyznawane za rezultaty semestralne lub całoroczne. Przyznaje je dyrektor szkoły. Przy szczególnych osiągnięciach, może ono zostać przyznane również przez Prezesa Rady Ministrów lub Ministra Edukacji Narodowej.

Żeby uzyskać stypendium, trzeba uzyskać wyjątkowo dobre oceny na świadectwie lub też reprezentować szkołę w konkursach i zawodach na szczeblu pozaszkolnym, uzyskując przy tym satysfakcjonujące efekty.

Dodatkowo, istnieją opcje uzyskania stypendiów od organizacji czy stowarzyszeń pozarządowych, a nawet prywatnych przedsiębiorstw. Zazwyczaj trzeba jednak wykazać się osiągnięciami w tych dziedzinach, które są tym jednostkom szczególnie bliskie. Czasem można też uzyskać pomoc od tego typu podmiotów zajmujących się wsparciem dla najuboższych. Żeby jednak dotrzeć do takich jednostek, trzeba samodzielnie wyszukać konkretne informacje na ich temat.