Przede wszystkim, zasiłek chorobowy to świadczenie, które przysługuje wyłącznie osobom ubezpieczonym. Niemniej jednak, liczy się nie tylko sam fakt ubezpieczenia, ale również jego rodzaj i zasady, na jakich zatrudniony jest dany pracownik. W wielu przypadkach określone jest, po jakim czasie od momentu przyjęcia do pracy zaczyna rzeczywiście obowiązywać ubezpieczenie. Najczęściej musi upłynąć pewien okres składkowy, po którym można liczyć na takie świadczenie.

W przypadku pracowników okres składkowy wynosi zazwyczaj 30 dni, podczas których jednostka jest nieprzerwanie ubezpieczona. Dopiero po tym czasie, w razie choroby, wypłacane jest im świadczenie. Jeśli chodzi o osoby, które ubezpieczają się samodzielnie, to ten czas wynosi zwykle 90 dni.

Należy przy tym zaznaczyć, że okresem składkowym nazywa się nie tylko bieżący czas uiszczania składek, ale też ten poprzedni, o ile odstęp między nimi nie był dłuższy, niż 30 dni. Poza tym, do okresu składkowego wlicza się także czas sprzed pójściem na urlop macierzyński.

W większości przypadków zasiłek należy się za każdy dzień, w którym pracownik podlegający ubezpieczeniu był niezdolny do wykonywania pracy, jednak bywają wyjątki. W przypadku pracy nakładczej zasiłek wypłacany jest dopiero po 33 dniach od momentu pojawienia się niezdolności do wykonywania obowiązków zawodowych. Natomiast, jeśli pracownik ma powyżej 50 lat, to wtedy zasiłek przyznawany jest po dwóch tygodniach niezdolności do pracy.

Odrębną kwestią są problemy zdrowotne występujące z uwagi na wypadek przy pracy, w drodze do pracy, bądź też ze względu na chorobę zawodową, Wtedy wypłaca się zasiłek chorobowy, który pochodzi z ubezpieczenia wypadkowego, a nie z funduszy zebranych, dzięki składkom na klasyczne ubezpieczenie chorobowe i nie ma przy tym tzw. okresu wyczekiwania, a ubezpieczenie obejmuje każdego, bez względu na to, jak długi jest jego okres składkowy.

Jeśli chodzi o wysokość zasiłku, to jest ona zależna od kilku czynników. W większości przypadków nalicza się ją na podstawie średnich zarobków uzyskanych przez daną osobę na przestrzeni ostatniego roku. Liczy się również staż pracy. Dopiero później można podejmować się konkretnych wyliczeń, uwzględniających różnicę między przychodem a składkami ubezpieczeniowymi, przy jednoczesnym zachowaniu minimalnej pensji pomniejszonej o 13,71% wynagrodzenia.

Przeważnie wysokość zasiłku to 80% przeciętnego zarobku, a w przypadku pobytu w szpitalu, 70%. Są jednak sytuacje, w których otrzymamy 100% wynagrodzenia – jeśli chodzi o wypadek w pracy lub w drodze do pracy, chorobę w ciąży, chorobę zawodową lub też, gdy zechcemy zostać dawcami narządów, a zwolnienie będzie niezbędne dla przejścia związanych z tym badań.

Podstawą do otrzymania zasiłku jest stosowny dokument wydany przez lekarza, potwierdzający niezdolność do wykonywania obowiązków. Musimy przy tym poinformować pracodawcę o swojej chorobie najpóźniej drugiego dnia jej występowania, a w przeciągu tygodnia jesteśmy zobowiązani dostarczyć mu zwolnienie lekarskie. Należy pamiętać, że spóźnienie skutkuje obniżeniem uzyskiwanego później zasiłku chorobowego.

Jednostką wypłacającą zasiłek może być zakład pracy albo ZUS. ZUS finansuje zasiłki w firmach zatrudniających mniej, niż 20 pracowników. W większych jednostkach ZUS opłaca zasiłki tylko w przypadku, gdy dana osoba jest niezdolna do pracy dłużej, niż 34 dni. Jeśli jej choroba trwa krócej, to świadczenia wypłaca zakład pracy. Samozatrudnieni otrzymują zasiłki z ZUS.

Zasiłek chorobowy nie jest wypłacany tym, którzy z jakiegoś powodu będą kontynuowali pobieranie zwykłego wynagrodzenia, a także rencistom i emerytom, bezrobotnym pobierającym zasiłek oraz osobom otrzymującym świadczenia przedemerytalne. Zasiłku nie otrzymają też ci, których wypadek wynikał z ich dużego zaniedbania lub wydarzył się, gdy byli pod wpływem alkoholu. Nie mogą go otrzymać także pracownicy, którzy nie mają odpowiednio długiego okresu składkowego.